O fútbol gaélico na Galiza

Ao longo desta semana estanse a disputar na cidade irlandesa de Waterford (con final no mítico estadio Croke Park de Dublín) os Renault GAA World Games 2019, ou Mundial dos xogos gaélicos, que na súa terceira edición é o evento máis importante a nivel internacional duns xogos cada vez máis populares na Galiza. O evento, creado no 2015 pola Gaelic Athletic Association (GAA), trata de recoñecer a expansión dos deportes gaélicos (fútbol, camogie e hurling) fóra das fronteiras de Irlanda. E aínda que moitos destes equipos foráneos están formados por irlandeses emigrados, o caso da Galiza é totalmente distinto, e as nosas seleccións de fútbol gaélico (feminina e masculina) compiten ao longo desta semana con opcións claras de éxito.

E como se chegou a ter unha selección, participar nun campionato mundial e ademais ser moi competitivos cando hai dez anos ninguén xogaba a este deporte na Galiza? A resposta só a teñen as xogadoras e xogadores deste deporte pero seguramente se basee en que é un deporte divertido, completo e nada profesionalizado (incluso os mellores xogadores en Irlanda non cobran por xogar). A historia é breve e remóntase a unha viaxe do coruñés Wenceslao García Zapata (Wences) a Irlanda. Marabillado por este deporte, á súa volta fundaría na cidade herculina o primeiro equipo de fútbol gaélico en Galiza, o “Fillos de Breogán” no 2010. A partires dese intre, os equipos comezaron a abrollar por toda a xeografía galega ata que no 2013 se creou a Asociación Galega de Fútbol Gaélico (organismo regulador oficial do fútbol gaélico en Galicia) e paralelamente as seleccións masculina e feminina que hoxe compiten en pé de igualdade coas mellores do mundo. De feito, a selección galega de fútbol gaélico feminino proclamábase o ano pasado campioa de Europa na Bretaña nun disputado partido contra a temible Francia (mentres que a masculina quedaba subcampioa).

Pero, que é isto do fútbol gaélico? Pois un antigo deporte, xogado principalmente en Irlanda, con certas semellanzas co fútbol británico. Xógase en equipos de 15 xogadores (na Galiza os equipos son menos numerosos para adaptarse aos terreos de xogo existentes) nunha cancha de céspede rectangular con porterías en forma de H. Gaña o equipo con maior número de puntos, marcando goles (3 puntos) ou lanzando o balón por enriba do longueiro (1 punto). Trátase dun deporte moi dinámico onde os/as xogadores/as avanzan polo campo levando o balón nas súas mans, pateándoo co pé e pasándoo (golpeando o balón coa man) entre os membros do equipo. Un deporte que en Irlanda enche estadios de preto de 100.000 espectadores e que fomenta a camaradería entre rivais (“terceiro tempo”).

Aquí, no país, dispútanse dúas ligas de fútbol, a Liga Galega de fútbol gaélico con 21 equipos, 14 masculinos e 7 femininos, ningún deles na provincia de Lugo (aínda que hai a previsión de crear un na cidade e outro na Mariña) e a Liga Gallaecia, que é a primeira liga mixta do mundo e na que si hai un equipo lucense, o Torques de Lugoslavia. Nesta última, creada no 2013, compiten na actualidade case unha ducia de equipos que fomentan o non segregacionismo, o deporte de base ou o respecto pola diversidade e onde o equipo local, promovido pola Asociación Cultural “Cultura do País”, adestra en Nadela conseguindo uns magníficos resultados.

Mario Outeiro

FICHA TÉCNICA : Idioma: galego; Xénero: artigo xornalístico (opinión); Público: adultos. Ano creación: 2019; Publicación: El Progreso papel o venres, 2 de agosto de 2019, e dixital (https://www.elprogreso.es/opinion/mario-outeiro/futbol-gaelico-galiza/201908061310131390846.html) o martes, 6 de agosto de 2019.

A tolemia no fútbol base e afeccionado

Levo unha temporadiña tratando de poñer terra de por medio e apartado temporalmente do mundo do fútbol (igual por unha cura persoal), o que me está permitindo cuestionar desde fóra moitos dos valores e comportamentos que transmitimos e temos asimilados como propios deste deporte.

Custa entender como o fútbol profesional serve de espello onde se miren clubs modestos e clubs de formación, cando en nada se deberían parecer. Custa entender como moitas persoas pretenden artellar a súa vida a través da profesionalización no fútbol, perdendo de vista o desfrute que supón a súa práctica. Custa entender como moitas das persoas vinculadas a el asimilamos todo isto e non nos cuestionamos o que estamos a facer, algo que sinto que non ocorre desta forma noutras modalidades deportivas. Seguramente os euros que move e o prestixio social que, neste momento, lle damos ás persoas que practican profesionalmente este deporte estean detrás de todo isto.

Só quero deixar neste artigo unha series de breves reflexións sobre o mundo do fútbol. Aí van:

Partindo da cúspide aparecen os equipos profesionais, que hoxe funcionan como empresas, e nos que pouco ou nada conta a decisión ou interese das persoas socias, como acontecía hai uns poucos anos, senón as do accionariado, empresariado que mira unicamente o interese económico e non o social, que mira a súa posición particular de poder e o seu “prestixio” sendo presidente dun club. Por que, entón, facerse seguidor de ningún equipo? Que nos motiva se poucos hai que coiden os seus, como fai, por poñer un exemplo visible, e desde a miña perspectiva distante, o Athletic Club de Bilbao, con xogadores de proximidade en todas as categorías e un achegamento diferente a moitos outros no ámbito social? Por que deixar os nosos euros e o noso tempo en seguir a un equipo que non está moi lonxe de como funcionan as franquías na NBA? Unicamente polo espectáculo?

Vemos equipos afeccionados que pagan a futbolistas “foráneos” en categorías provinciais que nin de lonxe chegarán a semiprofesionais, nin os futbolistas nin os clubs (simplemente por unha cuestión de lóxica poboacional e social), e que o fan polo feito, penso eu, de conseguir unha posición de poder na “clasificación do sen sentido”, co agravante de que moitos destes clubs contan co apoio de administracións que pagamos entre todas nós. E as persoas do contorno que queren xogar ao fútbol de maneira afeccionada? As que o queren facer quitando un anaco do tempo destinado a outras opcións de ocio para reunirse e relacionarse cos compañeiros/as e/ou veciños/as?

Equipos de fútbol base, corpos técnicos, familias, que xa orientamos a formación dos nenos e nenas cara unha “posible saída laboral”, posición condicionada polos euros e o prestixio social, xa desde os 4 anos, e non na procura do desfrute do xogo, no pracer de facer deporte, no compartir actividade e relacionarse con outras persoas, compañeiras, adestradoras, directivas, afeccionadas... Que han facer estes e estas futbolistas cando esa saída se escape? Frustrarse? Non practicar máis este deporte?

E para todas nós.... as que nos queixamos do pouco compromiso da xuventude co fútbol, as que dicimos mil veces a frase “a estes non lles gusta o fútbol como nos gustaba a nós”, as que culpamos as Plays, o Netflix... As que non asumimos que a forma do seu ocio e as súas relacións mudaron infinitamente desde que nós xogabamos... Podemos facer algo para que desfruten? Para que volvan relacións máis sans e de proximidade no mundo do fútbol? Podemos, en definitiva, facer algo para construír unha sociedade mellor e que o deporte sexa unha peza importante nesta?

A min gustaríame soñar que algo neste mundo pode cambiar e non ter que escapar deste sen sentido.

Roberto Rielo Iglesias (publicado previamente en futbolinlugo.es)

Roberto Rielo, nun partido na Medela, Taboada. Imaxe de CANTI