Alí vén teu pai!

Uns equipos, unha simpática anécdota de época, e unha chea de sentimentos duns clubes e unha cidade, Monforte de Lemos, que viviron o fútbol coma poucos, cando este deporte era nos pobos da provincia das poucas diversións que había, pero tamén dos elementos que reforzaban identidades e cohesionaban o sentimento de pertenza ao chan decote pisado.

A frase que encabeza este feixe de lembranzas ben podería ser a que remataba aquel chiste vello que se contaba na miña época adolescente, e que comezaba coa pregunta “Como se di en árabe ‘Apaga o pitillo’?”. Pero neste caso, a frase en cuestión chegou ser case mítica nos adestramentos do equipo xuvenil do Club Lemos aló polo final dos anos 40, cando meu pai era porteiro “clandestino” no plantel do cadro canteirán do mítico club lemista.

Outros tempos, outras épocas e outras mentalidades, das que non podía zafarse mesmo o propio deporte. O meu avó paterno fora carabineiro antes do golpe de estado perpetrado en 1936, e ao rematar a contenda que gañaron os golpistas, alén da salvaxe represión exercida posteriormente, o corpo de carabineiros foi eliminado e moitos dos seus integrantes, por suposto afíns ao novo réxime ditatorial –entre os que se atopaba o meu avó, como a maioría dos católicos-apostólicos-practicantes da época- foron reciclados pasando a formar parte da garda civil. Polo que me contan del –porque a min pouco tempo me deu de coñecelo xa que morreu ao mes e medio de eu xurdir por este mundo-, a súa condición de militar marcábao as 24 horas do día, aínda que tamén era un “cabaleiro dos de antes”. Pero naqueles tempos, ter un pai militar supuña de facto ser “menor de idade” toda a túa vida: a súa vontade era sagrada mesmo que viñeses de cumprir os 40 anos –e xa non digamos para as fillas, nunha época na que as mulleres tiñan que ser submisas a todos e a todo-.

A cuestión é que, nunca cheguei a saber por que, meu avó paterno nunca quixo que o seu fillo Moncho –á sazón meu pai- xogase ao fútbol. E algo debía de cheirar o home para tal oposición, porque meu proxenitor, que xogaba de porteiro, remataría esmagando a clavícula nunha lesión que remataría por afastalo definitivamente da práctica futbolística. Pero até que chegou ese momento, Moncho seguía adestrando co cadro xuvenil do Lemos e con algún outro dos que comezaban a xurdir polos barrios monfortinos. Mesmo hai constancia fotográfica de que chegou a militar nun equipo dun dos barrios máis históricos de Monforte, o dos Abeledos. Iso si, todo isto, por suposto, “clandestinamente”.

Deste xeito, entre os compañeiros de equipo artellábase algo á maneira dun “retén de vixiancia”. Como é doado de supor, daquela a grande maioría dos campos de fútbol eran moi rudimentarios e sen muros nin valados, coa excepción do mítico Luis Bodegas que si, tiña bancadas polas bandas pero tampouco nada do outro mundo. O conto é que calquera que pasase a carón dos terreos podía ver perfectamente aos equipos adestrando ou xogando –de feito, era un dos xeitos de pasar o rato nunha época moi limitada de opcións de ocio-, e obviamente, tamén viceversa: os futbolistas podían albiscar a quen pasaba por diante.

Os compañeiros de Moncho sabían perfectamente da prohibición de don Román, seu pai, de que o seu fillo xogase ao fútbol. Por iso sempre había alguén ao axexo de quen podía pasar polos arredores do campo de adestramento, mesmo nunha posición que permitise albiscar a varios metros de distancia. E cando a inconfundíbel silueta de don Román xurdía no horizonte, a voz de alarma soaba con tanta contundencia coma prudencia:

“Latas, alí vén teu pai!!”

Iso significaba que Moncho Latas debía bulir de contado do adestramento (ou mesmo do partido) se non quería apandar coas severas consecuencias. Porque daquela, un militar gañábase o respecto non xa polo uniforme e o rango –que non era pouco-, senón tamén pola súa capacidade de impór orde e disciplina en calquera eido da súa vida cotiá, familia incluída. Pero como xa relataba antes, unha malfadada rotura de clavícula rematou coa clandestina carreira futbolística do meu pai –descoñezo cal foi a reacción de don Román ao se enterar do feito, pero seica meu pai aínda puido dar grazas de que a súa outra clavícula non rematase por equipararse coa mancada a consecuencia do ataque de carraxe que se apoderou do pai do meu pai-. En calquera caso, ese berro, ese sinal de alarma claro e diáfano pasou por dereito propio a formar parte da memoria colectiva de quen participou desa paixón que foi o fútbol en Monforte nas primeiras décadas do pasado século.

Ramón Latas

(publicado por Canti orixinalmente en Entreno diario)