O partido das mulleres de Elviña

A Coruña moi grande non é, mais nela naceron dous dos mellores xogadores da historia do fútbol, Amancio e Luís Suárez (o auténtico). Ademais unha das súas parroquias, a aldea de Elviña, foi pioneira do fútbol feminino. Nun Antroido, comezos dos anos sesenta, as mulleres disputaron un partido –solteiras contra casadas- que conmocionou literalmente a cidade toda. 
“Os coches chegaban dende o campo da Granxa a Palavea”. “Grazas á Garda Civil de Tráfico puido circularse pola Vedra”. “Nin na batalla de Elviña houbo tanta xente”… con comentarios coma estes a prensa describía a grande revolución que armaron estas rapazas.
Foi unha idea para divertirnos entre nós. Os homes non se queixaron, mesmo nos deixaron as camisetas e os pantalóns do equipo do Relámpago.
Fala Luísa de la Fuente, cincuenta anos rexentando O Currucho, taberna-resistente: Primeiro xogamos nun campo que había onda a Seat, alá na de Chelo. E despois aquí abaixo, no campo da Laxe. Desfixérono para abrir a “carretera” de Pocomaco. Prometeron que ían facer outro e ao final quedou Elviña sen campo de fútbol. 

Como boa veciña desta aldea que non quere converterse nun barrio máis de cemento, as palabras de Luísa, ademais de emoción, levan sempre unha proclama reivindicativa.

A noticia da feliz ocorrencia axiña se expandiu pola Coruña toda. Ata o Curruncho chegou Bocelo, famoso xornalista, para lle facer a primeira entrevista: Eu estaba fregando na louza. El puxo: ‘as de Elviña, aínda que xogan ao fútbol non perden de lavar. Convidáronnos a cachola e viño’. Moito me rin con el. 
O Carnaval seguinte volveu disputarse o partido. A paixón atlético-antroideira foi in crescendo, ata que un ano todos os obreiros da cidade se negaron a traballar por ir ver aquelas rapazas. O Concello tivo que declarar o día non laborable. Grazas ao arrouto futbolístico destas mulleres hoxe é festivo na Coruña o Martes de Carnaval. É que, segundo Luísa, dianteira do equipo das casadas, as rapazas cumprían no campo: Aquí había nenas moi guapas. Unhas aínda traballaron ata hai pouco na fábrica de Tabacos. A Vidala era adestradora e porteira das casadas, era a que nos volvía tolas. No noso equipo xogaba tamén Olimpia, Amparo de Catoira e un lote de moi boas mozas. Maruja, a Macanesa, e mais Eva eran as masaxistas. Non adestrábamos nada, pero íamos todas ver xogar ao Relámpago para coller recortes. 

O evento atlético-antroideiro seguiu medrando. No ano 69 deu un salto cualitativo. As mulleres de Elviña superaron a rivalidade solteiras/casadas e reuníronse para se enfrontar contra un novo combinado feminino: directamente dende Arteixo, o equipo de Vilarrodís.

Os nenos de Castro corríamos para ver chegar ao ómnibus. O momento máis emocionante era cando saían correndo cara o campo, dirixidas pola rubia de Vilarrodís. Fala Manuel Rivas, daquela un rapaciño conquistado pola beleza desta xogadora. Finita, a Rubia de Vilarrodrís, coas súas longas guedellas ao vento, erguendo paixóns polo campo adiante.

Proba da súa importancia, ese ano o campionato antroideiro disputouse a dobre encontro. No primeiro partido, domingo de Antroido, venceron as de Vilarrodis, O-l. Mais Elviña recuperou a honra, 3-1, no Martes de Carnaval. De todos xeitos houbo polémica. O primeiro gol das locais foi moi discutido: Chegou de penalti tras unha confusa xogada na que parte do público sen espazo físico nas marxes do campo invadiu o terreo de xogo.
Os primeiros anos pasaban un paxete para costear as fotos. Despois había tanta xente que os espectadores ata se disputaban os sitios nos curutos dos montes. No último campionato recadaron máis de 41.000 pesetas -das de entón- que foron destinados a fins benéficos, se ben a directiva do Relámpago de Elviña esixiu 2.000 pesetas para amañar as desfeitas que a marabunta de espectadores ocasionaran no campo. 

Todos os dream teams teñen o seu tempo: No ano 72 remataron os encontros. Trinta anos despois Fina López Naya, a Rubia de Vilarrodrís, segue lembrando emocionada aquelas aventuras balompédicas e mantén firme a súa reivindicación: Lola Flores e as súas compañeiras imitáronnos despois en Madrid. Ata gravaron unha película, Las Ibéricas. Pero as pioneiras do fútbol feminino foron as de Elviña, e o primeiro gran campionato disputárono contra nós, as rapazas de Vilarrodís.

Xurxo Souto

(publicado por Canti orixinalmente en Entreno diario)